Beyt-i Mamur : Meleklerin Kâbesi.
Mescide-i Haram : Mekke-i Mükerreme’nin ortasında Kabe-i Muazzama’nın bulunduğu Mescid-i Şerif’dir.
Hac : Hususi mekanı, hususi zamanda, hususi fiille ziyaret etmektir.
Hacc-ı ifrad : Umresiz yapılan hacdır.
Hacc-ı Temettu : Aynı senenin hac aylarında umre ve haccı ayrı ayrı ihramlarla eda etmektir.
Hacc-ı Kıran : Bir ihramla umre ve haccı beraber yapmaktır.
Hac ayları : Şevval, Zilkade ve Zilhicce’nin ilk on günüdür.
Menasik-i Hac : Hac fiilleri; haccın farzları, vacipleri ve sünnetleri.
Hacc-ı Mebrur : İnsanlara ikram ederek, güzel konuşarak ve günah karıştırmadan yapılan makbul hacdır. Alameti, hacdan, üzerinde bulunduğu halden
daha hayırlı olarak gelmek ve günahlara dönmemektir.
Umre : ihramlı olarak Beytullah’ı tavaf etmek,
Safa ile Merve arasında sa’y etmektir.
İhram : Niyet ve telbiyeden ibarettir ki, hacca yahut umreye ve kırana göre her ikisine niyet ederek harama dahil olmaktır.
İzar : Peştamal gibi belden aşağıya tutulan örtü.
Rida : Peştamal gibi omuzdan örtülen havlu veya benzeri örtü.
Telbiye :
“Lebbeyk. Allahümme lebbeyk. Lebbeyke la şerike leke lebbeyk. innel-hamde vennimeteleke vel-mulk. La şerike lek.”
Tehlil:
“La ilahe illa’llahu vahdehu la şerike leh, lehu’l-mulku ve lehu’l-hamdu ve huve ala kulli şey’in kadir.”
Temcid:
“La havle vela kuvvete illa billahi’l-aliyyi’l-azim”.
Hatim : Kabe’nin kuzeyinde yarım daire şeklindeki duvar.
Hicr : Kabe’nin, hatimle cevrilmiş olan kısmıdır. Kabe’den sayıldığı için tavaf Hatim’in dışından yapılır.
Hacer-i Esved : İçerisinde insanların ruhlar aleminde verdikleri ahitlerinin bir nushasının bulunduğu,Cennet-i Ala’dan gelmiş bembeyaz ve büyükçe bir yakuttur. Aslında bembeyaz iken günahkarların ellerini ve yüzlerini sürmelerinden dolayı siyahlaşmış ve Hacer-i Esved denilmiştir.
Mültezem : Hacer-i Esved’in konulduğu köşe ile Kabe’nin Kapısı arasıdır. Duaların makbul olduğu yerlerdendir.
Makam-ı İbrahim: İbrahim Aleyhisselam’ın ayak izlerinin üzerinde aşikar olarak görüldüğü mübarek bir taşdır.
Mizabu’r-rahme : Altın oluk.
Zemzem : Cebrail Aleyhisselam’ın çıkardığı mübarek sudur.
Şavt : Kabenin etrafını bir defa dolaşmaya denir.
Tavaf : Kabe-i Muazzama’nın etrafında yedi defa dolaşmaktır. Yani yedi şavta, bir tavaf denir.
Tavaf-ı Kudum (Kudum Tavafı): Mekke-i Mükerreme’ye varılınca yapılan tavaftır. Bu tavaf, afakiler (Mekke dışından gelen) için sünnettir.
Tavaf-ı ifaza (Ziyaret Tavafı) : Arafat’tan inildikten sonra yapılan farz tavaftır.
Tavaf-ı Sader (Veda Tavafı): Afakiler için Mekke-i Mukerreme’den ayrılmazdan önce yapılan vacip tavaftır. Hac fiilleri bununla tamam olur.
Izdıba : Sonunda sa’y olan tavafa başlamazdan evvel rida’nın bir ucunu sağ koltuk altından gecirip, sol omuz üzerine atmaktır. Böylece sağ omuz ve kol ihramın dışında kalır. Kendinden sonra sa’y olan tavafların her şavtında erkeklere sünnettir.
İstilam : Tavafa başlarken ve tavaf esnasında Hacer-i Esved’in hizasına her gelişte dönerek namaza durur gibi iki eli kulak hizasına kaldırıp “Bismillahi Allahu Ekber, la ilahe illallahu vallahü ekber” diyerek hacer-i esvede elini koyarak
öpmektir. Bu mümkün olmuyorsa el işareti ile uzaktan selamlayıp sağ elin içini öpmektir.
Remel : Izdıba halinde ilk üç şavtta adımlar kısaltılmak ve omuzlar silkelenmek suretiyle süratli ve çalımlı yürümektir. Diğer dört şavtta normal olarak yürünür.
Safa ve Merve : Mescid-i Haram’ın doğusunda, sa’yin yapıldığı 350 m. aralıklı iki tepedir.
Sa’y : Safa’dan Merve’ye dört gidiş, Merveden Safa’ya ise üç geliş olmak üzere yedi şavttır. Sa’y, haccın ve umrenin vaciplerindendir.
Hervele : Erkeklerin, Safa ile Merve arasında her geliş ve gidişte iki yeşil direk arasında koşmalarıdır.
Vakfe : Arefe günü öğle namazından sonra Bayram günü fecir tulu edinceye kadar bir anda olsa Arafta bulunmaktır. Bir de Müdelife vakfesi vardır ki bayramın birinci günü imsak ile güneşin doğması arasında Müzdelife sınırları içerisinde bulunmaktır.
Arafat : Mekke-i Mükerreme’nin güney doğusunda yaya altı saatlik (25 km) mesafede bulunan bir mevkidir. Haccın rüknünden biri olan Arafat vakfesi orda yapılır.
Müzdelife : Mina ile Arafat arasında Harem sınırları içerisinde bir bölgenin adıdır.
Meş’ar-i Haram : Müzdelife’deki Kuzah tepesidir.Şimdi üzerine mescit yapılmıştır.
Mina : Harem sınırları içerisinde, Kabe ile Müzdelife arasında bir mevkidir. Mescid-i Haram’a 6,5 km mesafededir. Cemreler (şeytan taşlanacak yerler) Mina’dadır.
Cemre : Ufak taş veya ufak taş yığını.
Cemre-i Ula : Cemrelerden Mina tarafında olanıdır.
Cemre-i Vusta : İkinci cemre.
Cemre-i Akabe : Mekke-i Mükerreme tarafında bulunan cemredir. Halk dilinde cemrelere sıra ile “küçük şeytan, orta şeytan, büyük şeytan” denilir.
Remy-i Cimar : Cemrelere ufak taş atmaktır.
Hedy : Harem bölgesinde, Hac ile alakalı olarak kesilen kurban olup Minada kesilmesi
sünnettir.
Udhiyye : Kurban bayramında belirli şartları haiz kimselerin kesmesi vacib olan kurban.
Cinayet : Hacda cezayı icabeden fiil ve davranışlar.
Dem : Koyun ve keçi cinsinden olan kurban
Bedene : Deve ve sığır cinsinden olan kurban.
Harem : Mekke-i Mükerreme ve civarıdır ki hududları tayin edilmiş ve nişan dikilmiştir.
Hill : Harem ile mikat sınırları arasında kalan yerlerdir.
Mikat : İhram için belirlenmiş yerler olup ihramsız geçmek caiz değildir.
Mekki : Mikat dahilinde ikamet edenlerdir.