HUDEYBİYE

Harem hudutları haricinde, Mekke’nin kuzeybatısında, Mescid-i Haram’a 24 km, şu an Şümeysî diye isimlendirilen beldededir. Bî’at-ür-Rıdvan, Hudeybiye Musalahası burada yapılmıştır. Hicretin üzerinden 6 yıl geçmişti. Muhacirler hem vatanlarını, hem Mekke’de kalan ailelerini ve de kâbe’yi ziyareti çok özlemişlerdi. Fetih suresi 28. Ayette anlatıldığı gibi, sefere çıkmadan önce Hz. Peygamber, rüyasında ashabı ile güven içinde Mekke-i Mükerreme’ye girerek umre yaptıklarını görmüş ve bunu anlatmıştı. Peygamberimiz (s.a.v.) Hicret’in 6. yılında 1400 kadar ashabı ile umre yapmak üzere Hudeybiye (eş-Şümeysi) kuyusunun başına kadar geldi. Kureyşliler Mekke’ye girmelerine mani olmak için süvariler gönderdiler. Peygamberimiz (s.a.v.), Kureyşlilerle görüşmek ve maksatlarını anlatmak bazı sahabileri Mekke’ye gönderdi ise de başarı sağlanamayınca üzere Hz. Osman’ı gönderdi. Hz. Osman onlara maksatlarının yalnız Kâbe’yi ziyaret etmek olduğunu ve bunu ifa ettikten sonra tekrar Medine’ye döneceklerini söyledi. Onlar, yalnız Hz. Osman’ın Kâbe’yi ziyaret edebileceğini ve diğerlerine müsaade etmeyeceklerini bildirdiler. Hz. Osman Rasülüllah ve arkadaşları olmadan asla buna razı olamayacağını söyleyince, müşrikler onun bu tavrını beğenmedi ve hapse attılar. Bunun üzerine Rasülüllah’a Hz. Osman’ın şehid edildiği haberi ulaştı. Bunu duyar duymaz, Allah Rasülü, ashabını kendisine biat etmeye ve Hz. Osman’a yapılanın cezasını vermek üzere Mekke’ye yürümeye çağırdı. Müslümanlar şecere-i Rıdvan altında müşriklerle son demlerine kadar harb etmeye biat ettiler. Bu bîata “Bî’at-ı Rıdvan” diye isim verildi. لقد رضى الله عن المؤمنين اذ يبايعونك تحت الشجرة فعلم ما فى قلوبهم فانزل السكينة عليهم وأثابهم فتحاً قريباً . ومغانم كثيرةً يأخذونها وكان الله عزيزاً “Şüphesiz Allah, (Hudeybiye’de) o ağacın altında sana biat ettikleri zaman, müminlerden razı oldu. Onların kalplerindeki ihlâsı bildiği için üzerlerine sekin, huzur ve güven indirdi. Onlara yakın bir fetih ve elde edecekleri birçok ganimetler nasip etti. Allah mutlak güç sahibidir, hüküm ve hikmet sahibidir. (Fetih, 18-19) Müşrikler bunu duyunca sulh etmeye karar verdiler. Hz. Osman salimen döndü. Kureyşliler sulh isteğini arz etti ve ilk önce Müslümanların aleyhine görünen, gerçekte fetih sayılan Hudeybiye Sulhu imzalandı. Kurbanlar kesilerek umre yapılmadan dönüldü. Peygamberimizin rüyası, ertesi yıl Zilkade 7 (Mart, 629) tarihinde gerçekleşmiş, kaza edilen umre “Umretü’l Kazâ” ismi ile tarihe geçmiştir. Muhtemelen, sulhun yapıldığı yer, “eş-Şümeysi” adlı beldenin doğusunda takriben 1 km mesafedeki mezarlığın yanındadır. Konuyla ilgili çalışma yapanların belirttiğine göre Kur’an- ı Kerim’in “tahteşşecere” (ağacın altı) dediği yer, zikri geçen kabristanın hemen kenarındaki ağaçların dibindedir. Eş-Şümeysi’nin takriben 2,5 km doğusunda harem sınırına işaret eden abide mevcuttur.