İhram : Niyet ve telbiyeden ibârettir. Erkeklerin büründükleri rida ve izar denilen iki parça örtüye halk arasında ihram denilmektedir(hanımların ihramları normal elbiseleridir). Hac ve umre ibadetlerini eda etmek için bir kısım mübahları Haram kılmaktır.
İhramsız hac ve umre yapılamadığından dolayı ihrama girilir. Bunun yanında; dünya zineti olan elbiselerden soyunarak; doğumu ve ölülerin diriltilmesini, mahşer yerini, hesap gününü, mizanı düşünmek, temiz olarak füyu-zatı ilahiyyeye nail olmak için ihrama girilir.
Bir kimse hac veya umre için niyet edip, telbiye yapmakla ihrama girmiş olur. İhramdan çıkıncaya kadar kendisine bazı fiil ve davranışlar haram olur. Bu haramlara ihram yasakları denir.
İhrama girmek için belirli yerler vardır. Bunlara “Mikat mahalli” denir. Beytullah’a ulaşmak isteyen hacı veya umreci adayları, Kâbe-i Muazzama’ya ta’zim için ihramlı olması ve mikat mahallinde ihrama girmesi lazımdır. Mikat hususunda insanlar üç kısımdır:
Merkez Kâbe-i Muazzama olmak üzere takriben 7 km ile 15 km.lik mesafelerle çevrili olan mekana harem denilir. Bu mekanlar hususi işaretlerle tesbit edilmiştir. Mekke-i Mükerreme’nin haremine Adem Aleyhisselam’dan beri saygı gösterilmiştir. Hz. İbrahim (a.s.), Beytullah’ın inşasını tamamladıktan sonra, Cebrail Aleyhisselam’ın delaletiyle harem hududunu işaretlemiş ve işaret olarak da birer taş dikmiştir. Peygamber Efendimiz de bu işaretleri yeniletmiştir. Kâbe-i Muazzama’ya uzaklığı itibariyle bu hudutlar şunlardır:
Yer | Uzaklar |
---|---|
Doğuda | Cirane , 16 km |
Batıda | Hudeybiye , 15 km |
Kuzeyde | Ten’im , 7 km |
Güneyde | Edatü Libn , 12 km |
Kuzey Doğuda | Tepeler , 14 km |
Hacı adaylarının ihramsız olarak geçmeleri yasak olan yerlere mikat denir. Mikat yerleri ile Harem sınırları arasında kalan bölgeye ise, Hill adı verilir. Mîkat mahalleri şunlardır:
Mekke’ye Medîne istikametinden gelenlerin mikat mahallidir. Resülullah Efendimiz Veda Haccında ihrama burada girmiştir.Bugünkü adı Ebyar-ı Ali’dir. Mekke’ye en uzak mikat mahalli burasıdır. Medine-i Münevvere’ye 6 km, Mekke-i Mükerreme’ye ise 426 km. mesafededir.
Irak yönünden gelenlerin mikatı mahallidir. Mekke-i Mükerreme’ye uzaklığı 94 km.dir.
Şam yönünden gelenlerin mikat mahallidir. Mekke-i Mükerreme’ye 187 km. mesafededir. Türkiye’den gidenlerin mikat mahalli de burasıdır.Türkiye’den Medine-i Münevvere’yi ziyaretten önce hac veya umre yapmak niyetiyle uçağa binenler, en geç bu hizada ihrama girmelidirler.
Necid civarından gidenlerin mikat mahallidir. Mekke-i Mükerreme’ye uzaklığı 94 km.dir.
Yemen yönünden gelenlerin mikat mahallidir. Mekke-i Mükerreme ile arası 54 km.dir. En yakın mikat mahalli burasıdır. Kızıl Deniz, Süveyş kanalı tarafından gelenler Cuhfe yakınındaki Rabığ hizasında ihrama girerler. Geliş istikametine göre Cidde de mikat mahalli sayılmaktadır.Rabığ Mekke’ye yaklaşık 200 km. mesafededir.Bu beş mikat mahallinden başka yol ve istikametlerden Mekke’ye girmek isteyenler, bu 5 mikat mahallinin herhangi birinin hizasından ihrama girebilirler. Hava ve deniz yolculuklarında da durum böyledir. O hizaya geldiklerinde ihramlı olmaları gerekir.
Mekkelilerin hac için mikat mahalleri Harem, umre için Hill’dir. Yani Mekke’de oturanlar, umre için ihrama gireceklerinde Harem hududundan çıkıp Hill bölgesinin herhangi bir yerinde (Mesela Tenim’deki Mescid-i Aişe’de) ihrama girerler.Hacı adayları mikata varmadan önce de ihrama girebilirler. Önceden ihrama girilmemişse,mutlaka mikat mahallinde veya o mikat mahalli hizasında ihrama girilmelidir.Mikat mahallinden ihrama girilmeden geçilirse ceza olarak bir kurban kesmek veya tekrar geri dönüp mikat’tan ihrama girmek gerekir.
İhrama girecek kimse evvela tırnaklarını keser,koltuk altı ve kasık kıllarını temizler, gerekiyorsa saç ve sakal traşı olup, bıyığını düzeltir. Mümkünse gusleder. Gusletme imkanı yoksa yalnız abdest alır. ihrama girerken yapılacak gusül sünnet-i müekkededir. Bu gusül, hadesten taharet için değil, maddi temizlik içindir. Bu bakımdan hayız ve nifas halindeki kadınlar da gusül abdesti alabilirler.Gusülden sonra vücutta renk ve iz bırakmayan güzel bir koku sürünür. Vücud sadece izar ve rida ile örtülür.
Baş açık ve ayaklar çıplak bırakılır. Ancak ayaklarına topukları ve üzeri açık terlik giyer.İzar ve ridaya büründükten sonra 2 rekat namaz kılar: Birinci rekatta Fatiha’dan sonra Kafirun suresini, ikinci rekatta Fatiha’dan sonra İhlas suresini okur. Namazdan sonra kıbleye dönüp hac veya umreden hangisine niyet edecekse ona niyet eder. (Vekil ise filan kimse adına der) Ara vermeden 3 kere :
“Lebbeyk, Allahümme lebbeyk, lebbeyke la şerike leke lebbeyk. İnnel hamde ve’n-ni‘mete leke ve’l mülk. La şerike lek” diye telbiye getirip peşinden tekbîr ve Salavat-ı şerife okur.Böylece ihrama girilmiş olur.Artık yol boyunca telbiye, Peygamber Efendimiz’e bol bol salavatlar getirilir, dualar yapılır; zikir, tesbih ve tehlilde bulunulur. Farz namazların ardından da çokça telbiye getirilir. Telbiyeleri yüksek sesle söylemek, erkekler için müstehaptır.Kadınlar seslerini yükseltmeden söylerler.
Kadınların normal elbiseleri ihram olarak sayılmaktadır. Ekstra bir şey giymelerine gerek yoktur. İhram ile alakalı aşağıdaki hususların haricinde kadınlar da erkekler gibidir.
İhramdan çıkmak için erkekler saçlarını ya ustura ile tıraş ettirirler veya en az saçlarının dörtte birini, parmak uçları kadar (1,5-2 santim) kısalttırırlar. Başı tıraş ettirmek, kısalttırmaktan efdaldir.Kadınlar ise tıraş olmazlar, saçlarının uçlarından 1-2 santim kısaltırlar. Böylece ihramdan çıkmış olurlar.